|
دائرۀ المعارف شهر تبريز |
|||
 |
روح الله عباس خانی تاريخچه هنرنمايش در آذربايجان(تبريز) « در سال 1912 جوانان فرزانهء تبريز نخستين تروپ تئاتری را به نام« خيريه» تشکيل دادند. اين تروپ اساساً نمايشهای نويسندگان آذربايجان را اجرا می کرد. حاجی خان (چلبي) مهدی شفيع زاده، ابوالفضل موًيد زاده، اسماعيل وکيلي، وهاب زاده و عظيم زاده جزء هيئت خيريه بودند، ايشان به طور مرتب در تبريز برنامه اجرا می کردند، اما تروپهای تئاتری صحنهء دائمی نداشتند- ايشان از صحنهء تئاتر«سولٌی » و سالن تابستانی خيريه و مدرسهء آراميان استفاده می کردند. در سال 1919 تروپ ديگری در تبريز تشکيل شد- رهبر اين تروپ بيوک خان نخجوانی بود. نوآوريهای او در تئاتر تبريز اهميت زيادی دادر. وی به تئاتر جان تازه ای دميد و هنرمندان با استعدادی تربيت کرد و به صحنه آورد.
|
||
 |
«از
هنرمندان آذربايجان كه در راه پيشرفت فن نمايش وشناساندن آن به
ايرانيان رنج فراوان بردند و به سختي و بيچارگي‌مردند بايد بخصوص از
چند نفر نام برد كه نخستين آنها كارگردان‌و بازيگر معروف «مگرديچ
طاشچيان» بود كه از روسيه به ايران‌آمد و سالها نمايشنامه‌هاي معروفي
مانند «اتللو» اثر شكسپير«كورادو» اثر «كابريل واتريو» در راه تئاتر
درام در پنج پرده‌اقتباس از رومان فرانسوا كوپه، كدام يك از دو؟
تراژدي زندگاني‌شواليه‌هاي نورمان تأليف دوخ بانكو، هزار و يك مكر
زنان‌اقتباس از داستانهاي هزار و يكشب، مترجم زبان انگليس كمدي‌در
يك پرده، افسانه در يك تابلو و چند نمايشنامه ديگر را به‌زبان ارمني
و هم ترجمه آنها را به زبان آذربايجاني به معرض‌نمايش گذاشت.»
لازم به يادآوري است نمايشنامه‌هاي خارجي‌اجراء شده در زمان فعاليت
طاشچيان بوسيله يحيي آرين‌پور كه‌خود فعاليت تئاتري در تبريز داشت،
ترجمه مي‌شد. آفيشي دراسناد و مدارك مرحوم محمدعلي رشدي به اين
مضمون يافت‌شد: «كدام يك از دو؟ فاجعه تاريخي از وقايع محمد
سلطان‌صلاح‌الدين ايوبي - در دو پرده - ترجمة آرين‌پور - مدير مسئول-
ي - آرين‌پور. رژيسور. م، طاشچيان. شب جمعه 21 مرداد ماه1311 از طرف
آرتيست، رژيسور، مشهور و نامي م، طاشچيان‌كه‌پس از چهار سال به شهر
تبريز مراجعت كرده است با اشتراك‌مادام طاشچيان - و آر آهارونيان.»
|
||
 |
غلامحسين ساعدی نمايشنامه نويس
بزرگ
تاريخ ايران ليلاج ها کلاته گل ورزيل ها عزاداران بيل آی بی کلاه، آی باکلاه اتللو در سرزمين عجايب ................................... |
||
 |
محمود احيايی زندگي و مبارزه‌هاي «حاجی زاده» زندگي، كار و مبارزه‌هاي «حاجي‌زاده» نه فقط نشان دهنده زندگي يك هنرمند مردمي، بلكه نمايانگر بعدهاي گوناگون بسياري از هنرمندان است كه چگونه در شرايط ناعادلانه اجتماعي، به مرگي تدريجي محكوم مي‌شوند، اما با تمام نيرو در برابر اين حكم مي‌ايستند و با مايه گذاشتن از جان خود، هنر را به ميان مردم مي‌برند و از اين راه، به مبارزه آنها، جاني تازه مي بخشند. هنر و طنزپردازي «حاجي‌زاده» كه پايه اصلي مبارزه او و سلاح برنده او براي شركت در مبارزه مردم بود، بيش از هر چيز تداومي تكامل‌بخش از هنر طنزپردازي آذربايجان و همچنين شيوه‌هاي تئاتري اين سرزمين است. به طور كلي هنر و ادبيات آذربايجان از زمان‌هاي باستان، بعني دوره هنرنمايي «اوزان‌ها» كه اجداد «عاشيق‌هاي» امروزي هستند همواره از جنبه‌هاي مقاومت برخوردار بوده و هست.
|
||
 |
رحيم رئيس نيا
صمد تئاتر ما ميدان اصلي فعاليت صباحي صحنه تئاتر شير و خورشيد تبريز بود. وي در اين تئاتر نمايشنامه هاي سئويل، اود گليني(عروس آتش)، آيدين و 1905 جعفر جبارلي، حاجي قاراي م.ف. آخوندوف، شيخ صنعان حسين جاويد، مشهدي عباد عزير حاجي بيگوف، آنامين كتابي(كتاب مادرم) جليل محمد قلي زاده و… را با هنرنمايي هنرپيشگاني چون اسدي، شريف زاده، رضوان، رشدي، احمد زاده، محمدي، ولي زاده، مزدوري، تمجيدي، حاجي زاده و… به روي صحنه آورد وگذشته از كارگرداني، در بعضي از آنها نقش هايي را نيز ايفا كرد. وي در عين حال در پرتو استعداد درخشان و تلاش هاي شبانه روزي خود به مديريت تئاتر دولتي نيز كه در فروردين 1325 افتتاح گرديد، برگزيده شد. |
||
 |
 |
 |
 |
| اقتباس آزاد است، ذکر منبع نشانه تعهد مطبوعاتی شماست. | |||
.jpg)
